Architect:
Moshe Safdie
: http://www.msafdie.com/#/practice/moshesafdie
Childrens
Memorial
Locatie:
Yad
Vashem
Har Hazikaron
P.O.B. 3477
Jerusalem 9103401 Israel
P.O.B. 3477
Jerusalem 9103401 Israel
Datum:
1976 / 1987
Coördinaten:
31° 46′ 25″ N, 35° 10′ 54″ E / 31.773611, 35.181667
De holocaust, zit
in ieders geheugen. Zes miljoen joden vonden de dood, waarvan anderhalf miljoen
kinderen. Voor deze kinderen is een monument gecreëerd in het museum Yad Vashem
nabij Jeruzalem.
Door films, documentaires,
herdenkingen en musea worden we herrinerd aan deze trieste perioden in onze
geschiedenis. Fims als “The boy with the striped pyjamas” laten kinderen zien
in concentratie kampen.
Emoties zijn niet
in woorden te omschrijven toch voelen we ons droevig en boos als we nadenken
over de joodse kinderen in de tweede wereld oorlog.
Het paviljoen “Childrens
Memorial” staat in het museum Yad Vashem. Moshe Safdie, de architect, leidt de
bezoeker op bijna traditionele wijze door dit monument. De website van Yad
Vashem verteld ons het volgende over het monument:” Dit unieke
monument, uitgehold uit een ondergrondse grot, is een eerbetoon aan de ongeveer
1,5 miljoen joodse kinderen die tijdens de Holocaust omkwamen. Wandelen door
het gedenkteken, zal de bezoeker de namen van vermoorde kinderen, hun leeftijd
en land van herkomst op de achtergrond te horen.”
De website van
Safdie architects, verteld ons het volgende:” Het monument is een ondergrondse structuur ingevoerd via een boog
gevormd door een natuurlijke rotsblok. Een dalende helling, gesneden in de
rots, leidt naar een ondergrondse kamer. Binnen een gedenkteken kaars aansteekt
een achthoekige ruimte. Deze enkele kaars wordt vermenigvuldigd in het
oneindige in alle richtingen door een reeks semi reflecterende glazen panelen
en spiegels die lijn de wand, vloer en plafond. De bezoeker loopt door de
lichten, het verlaten van een terras met uitzicht op de bergen van Judea.
Een achthoekige theater ligt op de heuveltop
over de ondergrondse ruimte, echoing de vorm van de ruimte onder. "
Verbaasd was ik
over de functionele benadering van de uitleg, terwijl bij bestudering van het
paviljoen duidelijk wordt dat Moshe Safdie, meer ontwerp dan alleen de
octogonale ruimte. De emotie van de bezoeker wordt geleidt van punt tot punt.
Tussen de punten liggen ruimtes, die ons de tijd geven te bezinnen alvorens en
nadat wij het hoogtepunt hebben ervaren. Deze punten noem ik grenzen.
Architectuur van de emotie gaat over het ontwerpen van grenzen en de ruimtes
tussen de grenzen waar emotie ervaren wordt.
De grenzen in het
ontwerp van Moshe Safdie zijn een helling, een nauw doorgang om de hoek, een
gang die versmalt voordat je de volgende ruimte betreedt, een directe en breede
doorgang en als laatste de uitgang om de hoek.
De grenzen laten je de achter gelaten ruimte bezinken en
de volgende ruimte beleven.
De ruimtes zelf
zijn terug te leiden naar het oude Egypte. De tempels van het oude Egypte laten
een hiërarchie in ruimtes zien die overeenkomt met dit paviljoen.
De “dromos” voor
de Egyptenaren, de sfinxen gallerij die leidt naar de pylonen.
De “nartex of
atrium” daar waar de eerste ontmoeting is met het binnenste van het paviljoen.
De ruimte voordat we het palviljoen betreden.
De “antichambre”
de ruimte van bezinning voordat we via de “pronaos” de “naos” betreden. Hier
horen we in de verte al de echo’s van een stem. En stimuleert ons aandachtig en
respectvol te zijn voor de dingen die komen gaan.
De “pronaos” is
in feite een grens. Hier wordt de stem duidelijker en worden wij nederiger.
De “naos” het
hoogtepunt van onze emotionele reis. De octogonale ruimte wordt verlicht door
sterren. In werkelijkheid is het een enkele kaars welke middels reflecties door
vloer wanden en plafond, vele malen wordt herhaald. Op de achtergrond is nu duidelijk de stem te
horen. Eén voor één worden de namen voorgelezen van de kinderen die zijn
omgekomen tijdens de holocaust. De “naos”het heilige der heilige waar wij als
bezoeker duidelijk te gast zijn. Bevangen door het spel van reflecties, onder
de indruk van de stem worden we beschermd door de octogonale ruimte en de rots
waarin dit paviljoen is uitgehouwen.
We verlaten de “naos”
via een tweede “antichambre” zodat ons de mogelijkheid wordt gegeven te
herdenken wat wij zojuist hebben ervaren. Emotioneel hebben we deze pauze nodig om te
herrinneren, om te blijven herrineren.
Uiteindelijk
komen we weer in de “dromos”, een andere waar we beloond worden met uitzicht op
de bergen van Judea. Het land waar de Joden vandaan komen.
De grenzen tussen
de emotionele beleving zijn zo ontworpen dat je of heel voorzichtig een ruimte
moet betreden, of er juist wat sneller uit kan gaan. Opvallend is dat de toegang
tot de “naos”smal is en de uitgang breed. Voorzichtig betreden en de emotie
ruimte geven bij het verlaten.
Waarom leze we
nergens het verhaal achter het gebouw. Terwijl juist deze uiteenzetting net zo
belangrijk is dan de landschappelijke randvoorwaarden waarbinnen het ontwerp is
gerealiseerd. Het is niet een toevalligheid dat juist deze rots aanwezig was en
uitzicht bood over Judea.
Het “Childrens
Memorial” is de meest indrukwekkende vorm van architectuur die ik zelf heb
mogen aanschouwen. Een must voor elke architect.
Websites:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten